Van kauwgom kauwen krijg je betere ideeën

In het vorige artikel is uitgelegd wat de succesfactoren zijn voor het realiseren van een goed idee. Maar minstens zo interessant is de vraag: ‘Hoe ontstaat eigenlijk een goed idee?’ Een nieuw idee komt voort uit nieuwe verbindingen tussen afzonderlijke gebieden in je hersenen. Die nieuwe verbindingen komen veelal onbewust tot stand. Maar niet toevallig! Je kunt goede ideeën zelf uitlokken. Brainstormen helpt hiervoor niet. Kauwgom kauwen, slapen of een warme douche helpen wel.

Raadsel: In welk vak staat de auto geparkeerd?

Toon Gerbrands

Toon Gerbrands, directeur van voetbalclub PSV, vertelde in het televisieprogramma ‘Van Liempt live’ vorige week, dat hij vooral niet harder gaat werken als hij het druk heeft en lastige keuzes moet maken. Voorafgaand aan moeilijke beslissing gaat hij het liefst hardlopen. De meesten van ons zouden juist gaan buffelen en lange dagen maken. Hersenwetenschappers geven Gerbrands echter helemaal gelijk. Juist door je hersenen niet teveel te prikkelen en meer te bewegen maak je betere keuzes en werk je efficiënter.

Oude oplossingen zitten nieuwe ideeën in de weg

Onze hersenen zijn goed in het oplossen van problemen. Alledaagse uitdagingen lossen we automatisch op, denk hierbij bijvoorbeeld aan autorijden. Dit kost weinig moeite, we gebruiken voorgeprogrammeerde routes in de hersenen. Het gaat dan om sterke verbindingen tussen afzonderlijke gebieden in je hersenen. Voor moeilijkere vraagstukken bedenken we soms hoe we vergelijkbare situaties in het verleden hebben aangepakt of hoe anderen een oplossing hebben gevonden. Zo bedenk je bijvoorbeeld wat je moet doen als je ineens zonder benzine langs de weg staat. Voor situaties die echt nieuw zijn hebben we meestal niet direct een oplossing. Hierbij zitten de bewuste oplossingen uit het verleden in de weg. Nieuwe situaties vragen veelal om een nieuw idee. Ofwel om inschakelen van weinig gebruikte routes in je brein of zelfs om nieuwe combinaties tussen gebieden in je brein.

Hersengebied dat nieuwe ideeën filtert

In ons voorhoofd huist de prefrontale cortex. Dit hersengebied heeft diverse functies, waaronder het filteren van overbodige informatie voor je bewustzijn. Dankzij dit hersengebied ben je je niet bewust van een overvloed aan signalen. Dit gebied filtert ook ideeën weg die afwijkend zijn. Dit filter zorgt er mede voor dat we bij nieuwe situaties steeds weer denken aan oude oplossingen. In situaties met stress wordt dit patroon versterkt doordat juist bekende en veilige patronen worden gebruikt in de hersenen.

Voor het ervaren van een nieuw idee is het belangrijk dat je prefrontale cortex weinig invloed heeft en dat je weinig stress ervaart. Dat is bijvoorbeeld het geval als je weg doezelt of bijvoorbeeld onder een warme douche staat. Ook bewegen helpt, daarmee reduceer je stress. Zelfs een simpele spierbeweging als kauwgom kauwen helpt hiervoor. In deze situatie werkt je brein onbewust aan jouw opgaven en borrelen goede ideeën op. Zo bedacht Einstein de basis van de relativiteitstheorie terwijl hij in de trein in slaap sukkelde.

Brainstormen werk niet

Als er ideeën nodig zijn dan gaan mensen soms brainstormen. Als je met een grote groep mensen voor een whiteboard zit en je bewustzijn aan het werk zet dan zal je prefrontale cortex maximaal actief worden. Waarschijnlijk ervaar je op zo’n moment ook enige stress, vooral als jouw leidinggevende naast het bord staat met een stift in de hand. Bij een klassieke brainstorm komen daardoor vooral bekende oplossingen naar voren. Echte nieuwe ideeën komen niet in het bewustzijn want ze worden als ruis weg gefilterd.

Hersengebied dat het grotere geheel bekijkt

Goede nieuwe ideeën ontstaan op het moment dat de anterieure temporale kwab actief is, een gebiedje onder je rechteroor. Met dit gebied kan je grotere gehelen overzien en zeer verschillende informatie verbinden. Als je je echter concentreert op details dan wordt dit gebied minder actief en vind je minder goede oplossingen. Als je vast zit helpt het dus niet om je nog meer te verdiepen in de details van een probleem om een oplossing te vinden.

Hoe kan je zelf meer goede ideeën krijgen?

Mensen met veel goede ideeën zijn niet de hardste werkers, of mensen met meer visie. Het zijn vooral mensen die begrijpen op welke manier ze denken. Ze kunnen een dominante manier van denken stoppen en andere manieren van denken gebruiken. Als je bovenstaande vraag wilt oplossen dan helpt het om te beseffen dat je op meerdere manieren kunt kijken naar de opgave.

Je onderbewuste helpt je bij het oplossen van lastige vragen als je voldoende weet van de opgave (kennis op hoofdlijnen) ervoor zorgt dat je tot rust komt (geen stress, weinig prikkels) je vooral kijkt naar het grotere geheel (details leiden af). Het helpt bovendien als je je goed voelt, als je omgeving je vertrouwt en als je fouten mag maken. Dan kom je tot betere oplossingen. Een bedrijf zoals Google heeft diverse ruimtes waar je plezier kunt maken omdat dat de kwaliteit van ideeën verhoogt.

Oplossing raadsel

Deze column begin met een raadsel. Als je de oplossing niet direct ziet en je wilt het wel weten, dan kan je de puzzel even opzij te leggen en iets anders te gaan doen. Eventueel een wandeling of een slaapje. Als je niet kunt wachten dan geef ik hier de oplossing. Het antwoord is zevenentachtig. Kijk maar eens letterlijk anders door het plaatje om te draaien.