Een nieuwe missie naar Afghanistan is niet mogelijk zonder de instemming van Groen Links. Ruim driekwart van de eigen leden is tegen een nieuwe missie, terwijl Groen Links eerder in een motie een opening had gezocht voor een civiele missie in Afghanistan. Partijleiding, fractie, leden en andere politieke partijen probeerden elkaar vervolgens te overtuigen. Dit afwegingsproces leent zich prachtig om de zes belangrijkste overtuigingsprincipes volgens Robert Cialdini (hoogleraar psychologie en marketing, Arizona State University) toe te lichten.
De overtuigingsprincipes die Cialdini onderscheidt, zijn autoriteit; consistentie; schaarste; sociale bevestiging; sympathie en wederkerigheid.
1. Autoriteit
Mensen zijn gevoelig voor status en deskundigheid. Tijdens een hoorzitting op 24 januari gaven politici en militairen uit Nederland en uit Afghanistan en enkele journalisten en vertegenwoordigers van hulporganisaties een beeld van de situatie en de mogelijke consequenties van een trainingsmissie. Hierbij zijn sterk verschillende gezichtspunten gepresenteerd.
2. Consistentie
Mensen vinden het belangrijk om consequent te zijn in hun gedrag. Wanneer je inconsequent gedrag vertoont dan wordt dat ervaren als onbetrouwbaar. Dat geldt evenzeer voor politieke partijen. Groen Links heeft samen met D66 in april 2010 een motie ingediend die het vorige kabinet opriep om te onderzoeken of Nederland een civiele politie trainingsmissie kan vorm geven. In het verkiezingsprogramma staat bovendien dat Groen Links politietrainers wil leveren aan de EU-opleidingsmissie in Afghanistan.
3. Schaarste
Als iets schaars is dan willen mensen het graag hebben. Op = op. Voor deze missie geldt dit ook in zekere zin. Als Nederland nu niet meedoet dan is een nieuwe missie in Afghanistan in de toekomst onwaarschijnlijk. Bovendien is dit één van de weinige mogelijkheden voor Nederland om te acteren op het internationale toneel.
4. Sociale bevestiging
Veel van ons gedrag is gebaseerd op imitatie van het gedrag van anderen. Als veel mensen vinden dat een politie missie een goed idee is, dan is het voor Groen Links makkelijker om ja te zeggen. In dit geval waren de eigen leden niet voor een nieuwe missie. Daarentegen waren de partijen met (potentiële) regeringsmacht nagenoeg allemaal voor een politie missie in Afghanistan.
5. Sympathie
Aardige mensen krijgen meer voor elkaar. Mensen vinden elkaar aardig als ze zich in elkaar kunnen verplaatsen, bijvoorbeeld doordat ze op elkaar lijken in uiterlijk of gedrag. Tijdens het partijcongres na de beslissing over de nieuwe missie, heeft Jolanda Sap met veel respect voor de leden, de keuzes van de Tweede Kamer leden uitgelegd. Ze staat midden in de partij, ze is een prettige verschijning en de leden willen hun kersverse leider niet kwijt.
6. Wederkerigheid
Voor wat hoort wat. Tijdens het debat in de Tweede Kamer heeft Groen Links aangedrongen op diverse verbeteringen in het voorstel van de regeringspartijen. Die verbeteringen zijn allen toegezegd en ingevuld. Voor wat hoort wat speelt ook op internationaal niveau een rol. Volgens Jaap de Hoop Scheffer (oud SG van de NAVO) wordt Nederland niet meer uitgenodigd voor de G20 doordat de eerste missie naar Afghanistan niet is verlengd.
Overtuigingsprincipes ondersteunen een boodschap
Deze overtuigingsprincipes zijn effectief in onder meer marketing, lobby, voorlichting en beleid. Het meest effectief zijn deze principes als ze een sterke boodschap ondersteunen. Toepassing van deze principes helpen in het overtuigingsproces, althans zolang het authentiek gebeurt. Even interessant is het om de principes te herkennen wanneer iemand jou probeert te overtuigen. Als een autoverkoper zegt dat dit een hele goede auto is en dat hij er zelf ook in rijdt (principes: autoriteit en sympathie) en dat deze auto heel veel verkocht wordt (principe: sociale bevestiging) wees dan op uw hoede en bedenk of dit echt is wat je wilt.
Tot slot
Persoonlijk ben ik vooral gevoelig voor het oordeel van enkele journalisten en hulpverleners ter plaatse (principe: autoriteit). Zij verwachten weinig goeds van deze missie voor de Afghaanse bevolking. Bovendien verwachten zij in de Afghaanse praktijk dat een politie missie hetzelfde is als een militaire missie. Ik verwacht dat zal blijken dat deze politiemissie vanzelf een ander karakter krijgt. Vervolgens zal de Nederlandse bevolking dit niet accepteren en zal Groen Links het kabinet herinneren aan de gemaakte afspraken en toezeggingen (principes: consistentie, sociale bevestiging en wederkerigheid).
Met dit artikel wil ik niets afdoen aan de ernst van een nieuwe missie naar Afghanistan. Het gaat tenslotte om leven en dood. Ook wil ik niets afdoen aan de lastige afweging die de Tweede Kamer leden van Groen Links hebben gemaakt vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Ik vind het een krachtig signaal dat niet alle leden op één lijn zaten en dat de partij openstaat voor interne en externe kritiek.
